Każdy, kto budował dom jednorodzinny dobrze wie jak wymagająca jest to procedura. Podczas jej trwania trzeba uzbroić się nie tylko w cierpliwość, ale także w wiele formalności. Jedną z najważniejszych jest uzyskanie pozwolenia na budowę. Czym ono dokładnie jest i jakie warunki trzeba spełnić, aby je otrzymać? Odpowiedzi na te pytania poznasz w dalszej części artykułu. 

Pozwolenie na budowę – czym dokładnie jest?

Pozwolenie na budowę jest dokumentem wydawanym przez odpowiedni organ administracji publicznej. Może być to starostwo powiatowe albo urząd miasta. Upoważnia nas ono do rozpoczęcia budowy określonego obiektu budowlanego lub do dokonania zmiany sposobu użytkowania budynku. W Polsce uzyskanie pozwolenia na budowę jest obowiązkowe jeszcze przed rozpoczęciem prac budowlanych.

Uzyskanie pozwolenia na budowę jest ważne zarówno dla inwestora, który chce mieć pewność, że jego inwestycja jest zgodna z przepisami, jak i dla władz samorządowych, które chcą zapewnić, że budowane obiekty są bezpieczne i nie naruszają interesów mieszkańców.

Jakie obiekty wymagają pozwolenia na budowę?

Pozwolenie na budowę wymagane jest dla większości obiektów budowlanych, w tym m.in.:

• budynków mieszkalnych, handlowych, usługowych, przemysłowych, użyteczności publicznej;
• dróg, mostów, kładek;
• instalacji, urządzeń i budowli inżynierskich, takich jak np. elektrownie, wodociągi, kanalizacje;
• ogrodzeń i murów;
• basenów, saun, boisk;
• budowli sakralnych;
• wiat i altanek;
• przydomowych garaży i budynków gospodarczych, jeśli ich powierzchnia użytkowa przekracza 35 m².

Warto pamiętać, że niektóre rodzaje budowli lub ich elementów mogą wymagać pozwolenia na budowę wyłącznie w określonych przypadkach, np. przy budowie komina o wysokości powyżej sześciu metrów, przy zmianie sposobu użytkowania budynku lub przy dokonywaniu zmian konstrukcyjnych w istniejącym budynku.

Szczegółowe wymagania dotyczące uzyskania pozwolenia na budowę zależą od przepisów obowiązujących w danym miejscu. W Polsce reguluje to między innymi ustawa Prawo budowlane oraz rozporządzenia wydawane na jej podstawie i obowiązujące w danym momencie. 

Jakie dokumenty wymagane są do pozwolenia na budowę?

Aby uzyskać pozwolenie na budowę, należy złożyć wniosek w odpowiednim urzędzie oraz dołączyć do niego następujące dokumenty. Potrzebne będą:

• Projekt budowlany – powinien on zawierać szczegółowe rysunki, opisy i obliczenia dotyczące przyszłej budowli lub zmiany sposobu użytkowania budynku. Projekt powinien być wykonany przez osobę posiadającą odpowiednie kwalifikacje zawodowe, czyli uprawnienia budowlane.
• Uzgodnienia ze służbami – niektóre rodzaje budowli lub ich elementów wymagają uzgodnień z różnymi służbami, np. z wodociągami, kanalizacją, elektrownią, strażą pożarną.
• Decyzja o warunkach zabudowy – jeśli budowa ma być realizowana na terenie objętym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, należy dołączyć do wniosku decyzję o warunkach zabudowy, określającą między innymi przeznaczenie terenu, rodzaj budowli, wysokość i kształt dachu, sposób zagospodarowania terenu.
• Inne dokumenty – w zależności od charakteru budowy lub zmiany sposobu użytkowania budynku mogą być wymagane dodatkowe dokumenty, np. decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody, zaświadczenia o braku przeciwwskazań zdrowotnych do użytkowania budynku, oświadczenia o braku wad prawnych nieruchomości.

Pamiętaj, że wymagania dotyczące dokumentów, jakie należy złożyć w celu uzyskania pozwolenia na budowę mogą różnić się w zależności od przepisów obowiązujących w danym miejscu i czasie. 

Jak i gdzie złożyć wniosek o pozwolenie na budowę?

Wniosek o pozwolenie na budowę należy złożyć w odpowiednim organie administracji publicznej, w zależności od miejsca, gdzie planowana jest budowa. W Polsce do wydawania pozwoleń na budowę upoważnione są następujące organy:

• starostwo powiatowe – w przypadku budowy na terenie powiatu,
• urząd miasta lub gminy – w przypadku budowy na terenie miasta lub gminy.

Aby złożyć wniosek o pozwolenie na budowę, należy:

• Pobrać wniosek z witryny internetowej lub w siedzibie urzędu. Wniosek powinien być wypełniony w języku polskim i podpisany przez wnioskodawcę.
• Dostarczyć wniosek oraz dołączone do niego dokumenty do siedziby urzędu. Można to zrobić osobiście, przez kuriera lub za pośrednictwem poczty.
• Wpłacić opłatę za rozpatrzenie wniosku. Opłata ta jest uzależniona od wielkości i rodzaju budowy, a także od kosztów związanych z jej prowadzeniem. Wysokość opłaty za pozwolenie na budowę określają przepisy obowiązujące w danym miejscu.

Ile trzeba zapłacić za pozwolenie na budowę?

Opłata za pozwolenie na budowę jest uzależniona od wielkości i rodzaju budowy, a także od kosztów związanych z jej prowadzeniem. Wysokość opłaty za pozwolenie na budowę określają przepisy odpowiedniej Ustawy oraz rozporządzeń wydawanych na jej podstawie. Zasadniczo opłaty za pozwolenie na budowę są niższe dla budynków mieszkalnych i niższej wielkości obiektów, a wyższe dla budynków użyteczności publicznej, przemysłowych i innych obiektów o większej powierzchni zabudowy.

Ponadto opłaty za pozwolenie na budowę mogą być zwolnione lub obniżone w niektórych przypadkach, np. dla budowli służących ochronie środowiska, dla budynków mieszkalnych o niskim standardzie lub dla budynków wpisanych do rejestru zabytków. W takich przypadkach należy sprawdzić, jakie warunki trzeba spełnić, aby skorzystać ze zwolnienia lub obniżenia opłat.

Jak długo czeka się na pozwolenie na budowę?

Czas oczekiwania na pozwolenie na budowę może być bardzo różny w zależności od wielu czynników, takich jak na przykład:

• rodzaj i złożoność budowy,
• termin, w jakim złożono wniosek o pozwolenie,
• wymagane uzgodnienia z różnymi służbami,
• obciążenie urzędu wnioskami o pozwolenie na budowę.

Zgodnie z przepisami ustawy o Prawie budowlanym organ administracji publicznej, wydający pozwolenie na budowę, powinien rozpatrzyć wniosek w ciągu 65 dni od dnia jego wpływu. W przypadku nieuzasadnionej zwłoki każdy dzień opóźnienia karany jest grzywną w wysokości 500 złotych nakładaną przez organ wyższej instancji.

Warto jednak pamiętać, że jeśli wymagane są dodatkowe uzgodnienia lub opinie, to ten termin może ulec przedłużeniu. W praktyce jednak czas oczekiwania na pozwolenie na budowę może być dłuższy na przykład. ze względu na duże obciążenie urzędu wnioskami o pozwolenie lub na konieczność uzupełnienia braków formalnych w dokumentach.

Właśnie dlatego warto złożyć wniosek o pozwolenie na budowę jak najwcześniej, aby uniknąć opóźnień w rozpoczęciu prac budowlanych. Warto także dokładnie przygotować dokumenty i sprawdzić, czy są one kompletne, aby uniknąć konieczności ich uzupełniania i związanych z tym opóźnień.

Jak już uzyskamy pozwolenie na budowę, możemy zająć się naszym projektem domu.

Jak długo obowiązuje pozwolenie na budowę?

Pozwolenie na budowę jest ważne przez określony czas, który dokładnie określony jest w wydanej decyzji. W Polsce termin ważności pozwolenia na budowę wynosi zazwyczaj 3 lata od dnia jego wydania. Oznacza to, że budowa lub zmiana sposobu użytkowania budynku musi zostać rozpoczęta i zakończona w tym okresie.

Jeśli budowa nie zostanie rozpoczęta w terminie ważności pozwolenia, wnioskodawca może wystąpić o przedłużenie jego ważności. Aby to zrobić, należy złożyć wniosek o przedłużenie ważności pozwolenia w odpowiednim urzędzie, wskazując przyczyny, dla których budowa nie została jeszcze rozpoczęta. Wniosek o przedłużenie ważności pozwolenia należy złożyć przed upływem terminu ważności pozwolenia.

Jeśli budowa zostanie rozpoczęta przed upływem terminu ważności pozwolenia, ale nie zostanie zakończona w tym okresie, wnioskodawca może wystąpić o przedłużenie terminu zakończenia budowy. W takim przypadku należy złożyć odpowiedni wniosek do organu, który wydał pozwolenie na budowę, wraz z uzasadnieniem potrzeby przedłużenia ważności pozwolenia. Wniosek o przedłużenie pozwolenia na budowę należy złożyć najpóźniej w terminie 6 miesięcy przed upływem ważności pozwolenia.

Podsumowanie 

Pozwolenie na budowę jest dokumentem wydawanym przez starostwo powiatowe, urząd miasta lub gminy. Razem z wnioskiem konieczne jest przedstawienie odpowiednich dokumentów. Pozwolenie wydawane jest najpóźniej po 65 dniach i obowiązuje przez trzy lata, chyba że czas trwania budowy z góry określony jest jako dłuższy. Osoba składająca wniosek jest zobowiązana do wniesienia odpowiedniej kwoty. Wszystkie kwestie związane z pozwoleniami na budowę zawarte są w Ustawie o prawie budowlanym oraz w dołączonych do niej rozporządzeniach.